علائم هشداردهنده زمان تعویض روغن موتور که باید جدی بگیرید

تا زمانی که خودرو شما روشن می‌شود و حرکت می‌کند، تصور می‌کنید که همه‌چیز سر جای خود قرار دارد و درست کار می‌کند؛ اما پشت این حرکت ساده، موتوری مکانیکی قرار گرفته که نیازمند مراقبتی دقیق و منظم است و روغن موتور مهم‌ترین بخشی است که دوام این حرکت روان را تضمین می‌کند.

بارها پیش آمده که بی‌توجهی رانندگان بی‌تجربه به علائم ساده، هزینه‌های سنگینی را بر دوش آن‌ها تحمیل کرده است؛ علائمی که به راننده اخطار می‌دهند زمان تعویض روغن موتور فرا رسیده است. در این مطلب با زبانی ساده اما دقیق، شما را با این علائم تعویض روغن موتور آشنا می‌کنیم. اگر تازه‌کار هستید و هنوز با سرویس‌های دوره‌ای خودرو آشنایی ندارید، این راهنما می‌تواند از دردسرهای بزرگ آینده جلوگیری کند.

چرا تعویض به‌موقع روغن موتور اهمیت دارد؟

موتور خودرو مجموعه‌ای از قطعات فلزی است که با سرعت بالا در کنار هم حرکت می‌کنند. اگر این قطعات بدون روان‌کاری کار کنند، اصطکاک شدیدی ایجاد می‌شود؛ درست مثل دو تکه فلز که روی هم کشیده شوند. نتیجه چیزی جز داغ شدن، سایش و در نهایت از کار افتادن موتور نخواهد بود. اینجاست که روغن موتور اهمیت پیدا می‌کند؛ مایعی که در رگ‌های موتور جریان دارد و وظیفه روان‌کاری، کاهش اصطکاک و خنک‌سازی قطعات را بر عهده می‌گیرد.

اما مشکل از جایی آغاز می‌شود که روغن موتور عمر خود را کرده باشد. با گذشت زمان، این مایع شفاف و روان به ترکیبی تیره و غلیظ تبدیل می‌شود که پر از ذرات فلزی و آلودگی‌هایی است که اجازه نمی‌دهند موتور به‌راحتی نفس بکشد. روغن کهنه خود به عاملی برای افزایش مصرف سوخت و کاهش توان خودرو تبدیل می‌شود. بی‌توجهی به همین موضوع ساده، بارها رانندگان را با هزینه‌های سنگین مثل تعویض یاتاقان روبه‌رو کرده است؛ همه این دردسرها تنها به این دلیل که علائم تعویض روغن موتور نادیده گرفته شده‌اند.

علائم هشداردهنده و نشانه‌های زمان تعویض روغن موتور

موتور خودرو هیچ‌وقت بی‌دلیل به شما اخطار نمی‌دهد. هر صدا، بو یا تغییر عملکرد، پیامی است که اگر آن را جدی نگیرید، می‌تواند مشکلات زیادی را برای شما ایجاد کند. در ادامه مهم‌ترین علائم تعویض روغن موتور را برایتان توضیح می‌دهیم.

۱. تغییر رنگ و غلظت روغن

روغن موتور جدید، شفاف و روان است و به‌راحتی روی سطح فلز حرکت می‌کند. اما وقتی کهنه می‌شود، رنگ آن به قهوه‌ای تیره یا حتی سیاه تغییر می‌کند و غلظتش بالا می‌رود. این تغییر نشان می‌دهد روغن پر از آلودگی و ذرات شده و دیگر نمی‌تواند وظیفه روان‌کاری را به‌خوبی انجام دهد.

یک راننده باتجربه وقتی گیج روغن را بیرون می‌کشد، با دیدن رنگ سیاه و بوی تند روغن متوجه می‌شود که مدت‌هاست از زمان تعویض روغن گذشته است.

۲. روشن شدن چراغ روغن موتور پشت آمپر

این چراغ کوچک روی صفحه کیلومتر، یکی از جدی‌ترین هشدارهاست. روشن شدن آن به معنای کاهش فشار یا سطح روغن است. نادیده گرفتن هشدار این چراغ به معنی سوختن موتور و نیاز به یدک‌کش برای رسیدن به تعمیرگاه در آینده نزدیک است!

۳. صدای غیرعادی از موتور

وقتی روغن کیفیت خود را از دست می‌دهد، اصطکاک بین قطعات افزایش می‌یابد. نتیجه آن صدای تق‌تقی است که از موتور بلند می‌شود و اگر نادیده گرفته شود به ضربه‌های شدیدتر تبدیل می‌شود. هر صدای غیرعادی موتور نشانه‌ای است که موتور دیگر روان‌کاری کافی ندارد و در معرض سایش و آسیب جدی قرار دارد.

۴. کاهش شتاب و عملکرد خودرو

اگر احساس کردید خودرو مثل قبل شتاب نمی‌گیرد یا موتور سنگین‌تر کار می‌کند، احتمالاً روغن موتور کهنه شده است. رانندگان اغلب تصور می‌کنند مشکل از سیستم سوخت‌رسانی یا شمع‌هاست، در حالی‌که یک تعویض روغن ساده می‌تواند جان تازه‌ای به موتور بدهد. روغن بی‌کیفیت باعث می‌شود قطعات به‌سختی حرکت کنند و توان موتور کاهش یابد.

۵. بوی سوختگی یا بوی نامطبوع از موتور

گاهی ممکن است هنگام رانندگی بوی سوختگی از موتور به مشام برسد. این بو می‌تواند نشانه داغ شدن بیش از حد موتور باشد. روغن کهنه در برابر حرارت مقاومت کمتری دارد و به‌سرعت در محفظه موتور تبخیر شده و به شکل دود خفیف از کاپوت بیرون می‌زند؛ از علائم تعویض روغن موتور که نباید نادیده بگیرید.

۶. افزایش مصرف سوخت

وقتی اصطکاک در موتور بالا می‌رود، موتور برای جبران فشار بیشتر، سوخت بیشتری مصرف می‌کند. اگر متوجه شدید مصرف سوخت خودروی شما بی‌دلیل افزایش یافته، یکی از اولین مواردی که باید بررسی کنید، وضعیت روغن موتور است. مصرف سوخت معمولا پس از تعویض روغن و فیلتر، به‌وضوح کاهش پیدا می‌کند.

هر چند وقت یک‌بار باید روغن موتور را تعویض کنیم؟

یکی از پرسش‌های همیشگی رانندگان تازه‌کار این است که از کجا بفهمیم روغن موتور باید عوض شود؟ پاسخ به عوامل مختلفی بستگی دارد. اجازه بدهید با تجربه یک مکانیک، این موضوع را برایتان روشن کنیم.

بررسی دوره‌های پیشنهادی توسط سازنده خودرو

هر مدل خودرو در دفترچه راهنما بازه مشخصی برای تعویض روغن موتور پیشنهاد می‌کند. این بازه معمولاً بر اساس کیلومتر طی‌شده یا مدت زمان مشخص تعیین می‌شود که معمولاً بین ۵۰۰۰ تا ۱۰هزار کیلومتر یا هر ۶ ماه است.

تفاوت بین خودروهای بنزینی و دیزلی

خودروهای بنزینی معمولاً به دلیل دمای کاری پایین‌تر و سوخت تمیزتر، بازه‌های طولانی‌تری برای تعویض روغن دارند.

خودروهای دیزلی به دلیل تولید دوده و فشار بالاتر روی موتور، نیاز به تعویض زودتر روغن دارند. در بسیاری از خودروهای دیزلی، روغن باید در بازه‌های کوتاه‌تر و حداکثر هر ۵۰۰۰ کیلومتر تعویض شود.

تأثیر شرایط رانندگی

شرایط رانندگی شما می‌تواند بازه ظهور علائم تعویض روغن موتور را کوتاه‌تر یا حتی طولانی‌تر کند:

• رانندگی شهری: توقف‌های مکرر، ترافیک سنگین و کار کردن درجای موتور فشار بیشتری به روغن وارد می‌کند. در این شرایط بهتر است روغن زودتر از موعد تعویض شود.
• رانندگی جاده‌ای: حرکت یکنواخت در جاده معمولاً فشار کمتری به روغن وارد می‌کند و می‌توان به بازه‌های طولانی‌تر اکتفا کرد.
• آب‌وهوای گرم: گرمای شدید باعث کاهش عمر روغن می‌شود. در مناطق گرمسیری، روغن سریع‌تر خاصیت خود را از دست می‌دهد.
• آب‌وهوای سرد: در هوای سرد، موتور برای رسیدن به دمای مناسب به زمان بیشتری نیاز دارد و این موضوع می‌تواند باعث رقیق شدن روغن و کاهش کیفیت آن شود.

بنابراین در شهرهای شلوغ و گرم مثل تهران یا اهواز، رانندگان باید بازه تعویض روغن را کوتاه‌تر در نظر بگیرند. در مقابل، رانندگی طولانی در جاده‌های خنک، فشار کمتری به روغن وارد می‌کند.

توصیه‌های ایمنی برای حفظ سلامت خودروی شما

نگهداری درست از خودرو همان‌قدر اهمیت دارد که مهارت پشت فرمان. با توجه به علائم تعویض روغن موتور و رعایت چند نکته ساده می‌توانید عمر موتور خودروی خود را چندین برابر افزایش دهید و از هزینه‌های سنگین آینده جلوگیری کنید.

1. گیج روغن را مرتب چک کنید؛ سطح باید بین MIN و MAX باشد. اعتماد به چراغ هشدار کافی نیست.
2. از روغن مناسب با ویسکوزیته و استاندارد توصیه‌شده سازنده استفاده کنید.
3. فیلتر روغن را هم‌زمان با روغن تعویض کنید.
4. به کیلومترشمار و دفترچه سرویس خودرو توجه داشته باشید و سرویس‌های دوره‌ای را به تعویق نیندازید.

توصیه نهایی به رانندگان

روغن موتور محافظی بی‌صداست که سلامت موتور خودروی شما را تضمین می‌کند. تمامی علائمی که بررسی کردیم زبان مشترک خودرو برای هشدار به راننده هستند. اگر هر یک از این علائم تعویض روغن موتور را مشاهده کردید، تعلل نکنید. تعویض به‌موقع روغن موتور ساده‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راه برای حفظ سلامت خودرو و جلوگیری از تعمیرات سنگین است. در فروشگاه اویل‌کار، می‌توانید انواع روغن‌های موتور با کیفیت بالا و ضمانت اصالت را تهیه کنید؛ محصولاتی که خیال شما را از بابت سلامت خودرو راحت می‌کنند.

سوالات متداول

۱. اگر رنگ روغن موتور تیره شده باشد، باید فوراً آن را تعویض کنم؟

بله؛ رنگ تیره و غلظت بالا نشان‌دهنده آلودگی و کاهش کیفیت روغن است و از علائم تعویض روغن موتور محسوب می‌شود.

۲. آیا روشن شدن چراغ روغن موتور همیشه به معنای کم بودن روغن است؟

نه؛ ممکن است فشار روغن پایین آمده باشد یا روغن کیفیت خود را از دست داده باشد. بررسی دقیق لازم است.

۳. علت صدای غیرعادی از موتور چیست؟

در بسیاری از موارد، روغن بی‌کیفیت روان‌کاری را کاهش می‌دهد و باعث اصطکاک و صدای اضافی می‌شود.